قرآن و معارف قرآنی
سید محمد حسین موسوی پور
چکیده
ارتباط میان انسان‍ها امری غیرقابل انکار و مورد پذیرش همگان است. اما شکل برقراری ارتباطات متفاوت است. یک شکل آن، ارتباطات کلامی است و پدیده شایعه، بخشی از ارتباطات کلامی انسان‍ها در جامعه است. این پدیده‍ی کلامی دو جهت مثبت یا منفی دارد که براساس اغراض، گفتارها، شنیده‍ها و زمینه‍های موجود در میان افکار عمومی مردم شکل گرفته و ...
بیشتر
ارتباط میان انسان‍ها امری غیرقابل انکار و مورد پذیرش همگان است. اما شکل برقراری ارتباطات متفاوت است. یک شکل آن، ارتباطات کلامی است و پدیده شایعه، بخشی از ارتباطات کلامی انسان‍ها در جامعه است. این پدیده‍ی کلامی دو جهت مثبت یا منفی دارد که براساس اغراض، گفتارها، شنیده‍ها و زمینه‍های موجود در میان افکار عمومی مردم شکل گرفته و تحت تأثیر ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی هر جامعه، انتشار پیدا میکند. در این میان، شایعات منفی پیامد‌ها و آسیب‍هایی دارد که سلامت روابط اجتماعی انسان را تهدید و تخریب میکند. آسیب‍های اعتقادی، تخریب استوانه‍های اعتقادی و شبهه‍افکنی؛ آسیب‍های اجتماعی، شکل‍گیری محیط ناسالم اجتماعی، خدشه‍دار کردن آبروی افراد و سلب آرامش عمومی؛ آسیب‍های سیاسی، بی‍اعتمادی مردم به رهبران جامعه و ایجاد اختلاف و تفرقه؛ آسیب شایعه برای شایعه‍ساز نیز رسوایی شایعه‍سازان است. پیامدهای مذکور باعث گردیده تا پدیده‍ی شایعه و آسیب‍های روانشناختی آن در این مقاله به عنوان یک ضرورت مورد بررسی قرار گیرد. همچنین راهکارهای قرآنی به لحاظ پیشگیری شایعه مانند: ابهام‍زدایی، ارجاع خبر به اهل تشخیص، تحقیق و بررسی اخبار و کنترل زبان؛ و به لحاظ مقابله با شایعه مانند: تکذیب شایعه، مجازات شایعه‍سازان و بازسازی فرد یا گروه آسیب‍دیده، بیان گردید. این پژوهش با روش توصیفی کتابخانه‍ای همراه با تحلیل به تطبیق یافته‍ها و راه‍حلّ‍ها پرداخته است. برای رسیدن به هدف پژوهش، در ابتداء پس از تبیین مفهوم‍شناختی، به عوامل و پیامدهای روانشناختی شکل‍گیری شایعه و سپس در مقام راه‍حلّ به روش‍های پیشگیری و مقابله با شایعه از دیدگاه قرآن کریم پرداخته شد.
